Devletle vatandaşı karşı karşıya getiren sorun: TYP
Adıyaman’da son günlerin en önemli gündem konusu, Toplum Yararına Programlarla (TYP) işe girenlerin çıkışlarının verilmesi. Bu konu daha uzun süre gündemi meşgul edecek gibi duruyor.
Aslında deprem öncesi de TYP ile belirli zamanlarda ara ara işe alımlar yapılıyordu. Program kapsamda 2022’de 20 program için 1090 kişi işe alınarak toplum yararına çalıştırılmış.
6 Şubat depreminden sonra 50 program düzenlenerek 7.750 kişi, 2024’de de 46 program düzenlenmiş ve 10.050 kişi yaklaşık 15 ay çeşitli kurumlarda işe yerleştirilmiş.
“Asrın felaketi”nin ardından deprem bölgesinde yaraları hızla sarabilmek, vatandaşlara geçici ve acil gelir desteği sağlayabilmek için İŞKUR aracılığıyla başlatılan TYP programları oldukça önemliydi.
TYP kapsamında, işe alınacak kişilerin için doğru kriterler ortaya koyulmaması, “dost-ahbap, siyasi” ilişkileriyle ekonomisi çok çok iyi olanların bile işe girişleri ve birçok kişinin işe gitmeden maaş aldığı ilk günden beri konuşuluyor.
Adıyaman’da TYP ile işe alımların başladığı ilk günlerde, programın mevcut şekliyle şehre zarar vereceğini ifade ederek, kaleme aldığım köşe yazısında yetkililere uyarıda bulunmuştum.
İlk günde beri Hükümet bu projeyi yönetemedi. Aslında yapılması gereken çok basitti ama liyakatsiz atanmışlar hangi işte başarılı oldu ki bu projede de başarılı olsunlar?
TYP’nin bir proje olduğunu burada en fazla 9 ay çalışılacağı kadro verilmeyeceği, “GEÇİCİ” iş olduğunu projeden faydalanan herkese söylenerek imza altına alındı.
Gerçekten ekonomik zorluk içinde olanların alınması gerekirken maalesef torpili olanlar en başta işe başladı.
Fırıncı, berber, kalıpçı, demirci, aklınıza gelecek çoğu meslek erbabı, esnaf dükkanını kapattı ve TYP ile işe girdi. Özel sektörde çalışanlar işi bıraktı TYP peşinde koştu. Hatta bir beyaz eşya bayiinde çalışan 3 kişi, bir sabah işe gelmeden TYP ile iş başı yapmıştı.
Çeşitli meslek gruplarından esnaflar çalıştıracak usta, kalfa ve vasıfsız elaman bulamayınca işletmesine kilit vurmak zorunda kaldı. Birçok işletme sahibi de hazır tezgâhını, dükkanını kapatarak TYP’li oldu.
Piyasada çalıştırılacak usta, kalfa, eleman bulunmaz oldu.
Her zaman olduğu gibi arkası güçlü olan, evinin bitişiğindeki kurumda büro elemanı olarak klimalı odada görev yaparken, sahipsiz, fukara güneşin altında beden işçiliği yaptı. Doğru dürüst işe gitmeyen TYP’liler de vatandaşlarda ciddi rahatsızlıklara neden oldu.
Devlet zor günler yaşayanlara destek olmak için TYP ile binlerce vatandaşına sahip çıkıp yarasını sarmasına yardım ederken, liyakatsiz ve her şeyi çok iyi bildiğini iddia edip hiçbir şey bilmeyenler bu projenin sonunda binlerce vatandaşı devletle karşı karşıya getirdi.
TYP’nin amacı ve süresi işe girerken çok iyi bir şekilde anlatılmalıydı. Maalesef 20 bine yakın insan bu projelerle oyalandırılacağına ekmeğe muhtaç, garibanlar daha uzun süre çalıştırılabilirdi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 20 Şubat 2024’te Elazığ’da TYP ile ilgili açıklamasında “OHAL ilan edilen illerimizde Toplum Yararına Programında 9 ay olan çalışma sınırını 24 aya yükselttik ve programdan tekrar faydalanmama kuralını ve ikisini kaldırdık.” dedi ama 15 ay çalışan herkesin işine son verildi.
Devleti temsil edenlerin ve yöneticilerin söylemlerine daha dikkat etmeleri gerekiyor.
“TYP’liler 24 ay çalışacak” denildi ama 15 ay çalıştı, bunu nasıl açıklayacaksınız?
Kısacası TYP sürecinin sonunda iş bilmezler, vatandaşı devlete düşman ettiler. Bu kadar basit bir konuyu bile ellerine yüzlerine bulaştıran liyakatsizlere yazıklar olsun!